Cóż to za cudo...?
Jest to coś, czego nie spotkamy w żadnym innym formacie; centerfiltrów nie nakręca się na obiektyw się ani do małego obrazka (z jednym znanym mi wyjątkiem), ani do średniego. Są domeną wyłącznie obiektywów wielkoformatowych. Można powiedzieć, że wyjątkiem są też aparaty na format panoramiczny, do których stosuje się filmy typu 120, jak np. Linhof Technorama 617, ale do aparatów tych stosuje się obiektywy do kamer wielkoformatowych.
W zasadzie nie jest to typowy filtr, bo niczego nie filtruje - przepuszcza całe widmo, ale nierównomiernie. Można powiedzieć, że jest to filtr ND, gradacyjny, kołowy.
ND - bo neutralnie szary, bez zafarbu;
gradacyjny - bo szarość nie jest jednolita, a stopniowana;
kołowy - bo zaciemnienie jest najmocniejsze w środku, a nie ma go na obwodzie.
W przybliżeniu, wygląda on w ten sposób:
Jak powstaje obraz?
Każdy obiektyw daje obraz w postaci stożka, którego wierzchołkiem jest płaszczyzna główna obiektywu, a podstawą matówka czy też materiał światłoczuły. W przybliżeniu, wygląda to w ten sposób:
Dla uproszczenia stożek możemy zamienić na trójkąt.
Trochę geometrii
Ze stożka zrobił się nam trójkąt równoramienny, ale jakiś taki duży... podzielę go na dwa trójkąty prostokątne i zajmę się jednym z nich.
Coś Wam to przypomina? Był kiedyś taki radziecki uczony, nazywał się
Pietia Goras... Chyba każdy pamięta, że suma kwadratów przyprostokątnych równa się kwadratowi przeciwprostokątnej (a kwadrat plus be kwadrat równa się ce kwadrat)... czy jakoś tak. Spróbujmy więc pobawić się na konkretnym przykładzie: Super Angulon 5,6/47 mm XL. Jego ogniskowa wynosi 47,9 mm (przyprostokątna a), a pole obrazowe 166 mm (1/2 pola, to przyprostokątna b). Po podstawieniu wartości do wzoru otrzymujemy: 2294,41 + 6889 = 9183,41. Zatem c wyniesie 95,83 mm.
Co z tego wynika?
Ano to, że odległość obiektyw - róg obrazu jest prawie dwa razy większa niż odlegość obiektyw - środek obrazu. Prawie - bo rozpatrywaliśmy pole obrazowe, a kadr jest od niego mniejszy. Oświetlenie spada z kwadratem odległości; gdy odległość zwiększy się dwukrotnie, oświetlenie spadnie czterokrotnie, a więc nasze zdjęcie, wykonane tym obiektywem, bez założonego centerfiltra, będzie miało narożniki niedoświetlone o 2EV, gdyż o tyle należałoby wydłużyć czas naświetlania. Jeśli jednak przedłużylibyśmy czas naświetlania całego zdjęcie, to gdy rogi byłyby prawidłowo naświetlone, środek byłby prześwietlony o 2 EV.
Zdjęcie będzie wyglądało mniej więcej tak:
Co możemy z tym zrobić? Rogów nie wzmocnimy, to nie cyfra; możemy jednak osłabić środek kadru - właśnie zakładając centerfiltr - i jednocześnie wydłużyć czas naświetlania o krotność filtra; w tym przypadku 2 EV.
Jak fotografować architekturę? Fotografujesz architekturę? Pewnie że tak :) Każdy chętnie robi zdjęcia zabytkowego kościoła, pałacu, zamku czy chociażby starej chałupy. Warto jednak wiedzieć jak robić to dobrze.
Czytaj więcej »
